Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε ότι η εκπαίδευση δεν είναι μια τοποθεσία, αλλά μια δραστηριότητα

Η ριζική ανοικτότητα αποτελεί ακόμη μακρινό μέλλον στο πεδίο της σχολικής εκπαίδευσης. Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε ότι η εκπαίδευση δεν είναι μια τοποθεσία, αλλά μια δραστηριότητα

Θα ήθελα να σας μιλήσω λοιπόν για την PISA, τη δοκιμασία αξιολόγησης, από τον ΟΑΣΑ, των γνώσεων και των προσόντων των 15χρόνων σε όλο τον κόσμο, και είναι στην πραγματικότητα μια ιστορία του πώς διεθνείς συγκρίσεις έχουν παγκοσμιοποιήσει τον τομέα της εκπαίδευσης, που συνήθως μεταχειριζόμαστε σαν ένα θέμα εσωτερικής πολιτικής.

Παρατηρήστε πώς έμοιαζε ο κόσμος το '60 σε σχέση με την αναλογία των ανθρώπων που τελειώνουν την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μπορείτε λοιπόν να δείτε τις Η.Π.Α. να προπορεύονται και ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής επιτυχίας των Η.Π.Α. οφείλεται στο παρατεταμένο πλεονέκτημα ως πρωτοπόρου στην εκπαίδευση. Όμως την δεκαετία του '70, κάποιες χώρες κάλυψαν την διαφορά. Στην δεκαετία του '80, η παγκόσμια επέκταση της δεξαμενής ταλέντου συνεχίστηκε. Και παγκόσμια η τάση αυτή συνεχίστηκε και την δεκαετία του '90. Έτσι την δεκαετία του '60 η Η.Π.Α. ήταν πρώτη. Την δεκαετία του '90, ήταν 13η, και όχι γιατί η ποιότητά της έπεσε, αλλά γιατί ανέβηκε πολύ πιο γρήγορα αλλού.

Η Κορέα μας δείχνει τι είναι δυνατό στην εκπαίδευση. Δύο γενιές πριν, η Κορέα είχε το επίπεδο διαβίωσης του Αφγανιστάν σήμερα και είχε από τις χειρότερες επιδόσεις στην εκπαίδευση. Σήμερα, κάθε νεαρός Κορεάτης τελειώνει την δευτεροβάθμια.

Αυτό μας λέει, ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, δεν είναι η εθνική βελτίωση, το μέτρο της επιτυχίας, αλλά τα καλύτερα σε επιδόσεις εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς. Το πρόβλημα είναι ότι το να μετρήσουμε απλά πόσο χρόνο διαρκούν οι σπουδές, ή τι πτυχίο αποκτιέται, δεν είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος να αξιολογήσουμε τις δυνατότητές τους. Παρατηρείστε το τοξικό μείγμα των άνεργων πτυχιούχων στους δρόμους, ενώ οι εργοδότες δηλώνουν ότι δεν μπορούν να βρουν ανθρώπους με τα προσόντα που έχουν ανάγκη. Αυτό μας λέει ότι καλύτερα πτυχία δεν σημαίνει αυτόματα και καλύτερα προσόντα, καλύτερες δουλειές και καλύτερες ζωές.

Με την PISA λοιπόν, προσπαθούμε αυτό να το αλλάξουμε, μετρώντας τις γνώσεις και τα προσόντα των ατόμων άμεσα. Υιοθετήσαμε έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο γι' αυτό. Δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα εάν οι μαθητές μπορούν απλά ν' αναπαράγουν αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο, αλλά θελήσαμε να δοκιμάσουμε εάν μπορούν να συνδυάσουν ό,τι γνωρίζουν και να εφαρμόσουν την γνώση τους σε καινούργιες καταστάσεις. Βέβαια, έχουμε δεχτεί κριτική από κάποιους ανθρώπους γι' αυτό. Ισχυρίζονται, ότι τέτοιος τρόπος μέτρησης του εκπαιδευτικού αποτελέσματος, είναι τρομερά άδικος, γιατί δοκιμάζουμε μαθητές σε προβλήματα που δεν έχουν ξαναδεί. Αλλά, ξέρετε, εάν υιοθετήσουμε την λογική αυτή, θα πρέπει να θεωρήσουμε και την ζωή άδικη, γιατί η αληθινή ανάγκη στην ζωή δεν έγκειται στο εάν μπορούμε να θυμόμαστε ό,τι έχουμε μάθει στο σχολείο, αλλά για το εάν είμαστε προετοιμασμένοι για την αλλαγή, για το εάν είμαστε προετοιμασμένοι για δουλειές που δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμη, για να χρησιμοποιήσουμε τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί, και για να λύσουμε προβλήματα τα οποία δεν μπορούμε να προβλέψουμε σήμερα.

Αν και αμφισβητήθηκε έντονα, ο δικός μας τρόπος μέτρησης καθιερώθηκε γρήγορα ως το πρότυπο. Στην τελευταία μας αξιολόγηση το 2009, μετρήσαμε 74 σχολικά συστήματα που όλα μαζί καλύπτουν το 87% της οικονομίας. Το διάγραμμα αυτό σας δείχνει την επίδοση των χωρών. Με κόκκινο, οι χαμηλότερες του μέσου όρου του Ο.Α.Σ.Α. Με κίτρινο οι μεσαίες και με πράσινο οι χώρες που τα πηγαίνουν πραγματικά καλά. Μπορείτε να δείτε ότι η Σαγκάη, η Κορέα, η Σιγκαπούρη στην Ασία, η Φινλανδία στην Ευρώπη, ο Καναδάς στην Βόρεια Αμερική είναι σε πολύ καλή θέση. Μπορείτε επίσης να δείτε ότι υπάρχει ένα χάσμα τρεισήμισι σχολικών ετών μεταξύ των 15χρονων της Σαγκάης και της Χιλής και το χάσμα επεκτείνεται στα επτά σχολικά έτη όταν συμπεριλάβουμε χώρες με πραγματικά χαμηλή επίδοση. Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος διαφορών στον τρόπο με τον οποίο νέοι άνθρωποι προετοιμάζονται για την οικονομία του σήμερα.

Θα ήθελα όμως να εισαγάγω μία δεύτερη σημαντική διάσταση στην όλη εικόνα. Είναι αρεστό στους παιδαγωγούς να μιλούν για την αμεροληψία. Με την PISA, θελήσαμε να μετρήσουμε πώς στην πραγματικότητα αποδίδεται η αμεροληψία όσον αφορά τη διασφάλιση ότι οι άνθρωποι με διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο έχουν ίσες ευκαιρίες. Βλέπουμε ότι σε ορισμένες χώρες, η επίδραση του κοινωνικού υποβάθρου στο εκπαιδευτικό αποτέλεσμα είναι πάρα πολύ έντονη. Οι ευκαιρίες είναι άνισα κατανεμημένες. Ένα μεγάλο μέρος του δυναμικού των νέων παιδιών σπαταλιέται. Σε άλλες χώρες βλέπουμε ότι παίζει μικρότερο ρόλο, σε ποιο κοινωνικό πλαίσιο γεννιέται κάποιος. Θα θέλαμε όλοι να ανήκουμε στο πάνω δεξιά τεταρτημόριο, όπου η επίδοση είναι υψηλή και οι ευκαιρίες για μάθηση είναι ίσα κατανεμημένες. Κανέναν και καμιά χώρα, δεν συμφέρει να βρίσκεται εκεί, που η επίδοση είναι χαμηλή και υπάρχουν μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Τότε ξέρετε μπορούμε να σκεφτούμε, αν είναι καλύτερο να είστε εκεί, όπου η επιδόσεις είναι υψηλές με το κόστος των μεγάλων ανισοτήτων; Ή αν θα θέλαμε να επικεντρωθούμε στην αμεροληψία και ν' αποδεχτούμε την μετριότητα; Αλλά πραγματικά, εάν δείτε πώς εμφανίζονται οι χώρες σε αυτή την εικόνα, θα δείτε ότι υπάρχουν πολλές χώρες που πραγματικά συνδυάζουν την αριστεία με την αμεροληψία. Πράγματι, ένα από τα πιο σπουδαία μαθήματα αυτής της σύγκρισης, είναι το ότι δεν χρειάζεται να παραμελήσουμε την αμεροληψία για να πετύχουμε την αριστεία. Αυτές οι χώρες προχώρησαν από το να παρέχουν την αριστεία σε μερικούς, στο να παρέχουν αριστεία σε όλους, ένα πολύ σημαντικό μάθημα. Και αυτό αμφισβητεί το παράδειγμα πολλών σχολικών συστημάτων, που θεωρούν ότι υπάρχουν κυρίως για να ταξινομούν τους ανθρώπους. Και από τότε που ανακοινώθηκαν αυτά τα αποτελέσματα, όσοι ορίζουν την πολιτική, παιδαγωγοί και ερευνητές από όλο τον κόσμο, προσπάθησαν να καταλάβουν, τι κρύβεται πίσω από την επιτυχία αυτών των συστημάτων.

Αλλά ας γυρίσουμε πίσω για λίγο και ας επικεντρωθούμε στις χώρες που στην πραγματικότητα ξεκίνησαν την PISA και τις οποίες επισημαίνω με χρωματιστή φυσαλίδα εδώ. Και ορίζω το μέγεθος της φυσαλίδας ανάλογο των χρημάτων που κάθε χώρα δαπανά για τους μαθητές της. Εάν τα χρήματα ήταν το παν για την ποιότητα του εκπαιδευτικού αποτελέσματος, θα βρίσκατε όλες τις μεγάλες φυσαλίδες στην κορυφή, ναι; Αλλά δεν βλέπετε κάτι τέτοιο. Η δαπάνη ανά μαθητή, εξηγεί, λιγότερο από το 20% μόνο της διακύμανσης της επίδοσης μεταξύ χωρών, και το Λουξεμβούργο, για παράδειγμα, το πιο ακριβό σύστημα, δεν αποδίδει ιδιαίτερα καλά. Αυτό που βλέπετε είναι ότι δύο χώρες με παρόμοια δαπάνη, πετυχαίνουν πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Μπορείτε επίσης να δείτε - και νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο ενθαρρυντικά ευρήματα - ότι δεν ζούμε πλέον σε ένα κόσμο που είναι με τακτικά χωρισμένος μεταξύ πλούσιων χωρών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, και φτωχών χωρών με χαμηλό επίπεδο μόρφωσης, ένα πολύ-πολύ σημαντικό μάθημα.

Ας το δούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Η κόκκινη κουκκίδα σας δείχνει τι ξοδεύεται ανά μαθητή σε σχέση με το πλούτο μιας χώρας. Ένας τρόπος που μπορούν να ξοδευτούν χρήματα είναι με το να πληρώνουμε καλά τους καθηγητές, και βλέπετε ότι η Κορέα επενδύει αρκετά, στην προσέλκυση των καλύτερων στο επάγγελμα του καθηγητή. Και η Κορέα επενδύει επίσης σε ολοήμερα σχολεία, που αυξάνει επιπλέον το κόστος. Τελευταίο και εξίσου σημαντικό, οι Κορεάτες επιθυμούν οι καθηγητές τους όχι μόνο να διδάσκουν, αλλά και να αναπτύσσουν. Επενδύουν στην επαγγελματική ανάπτυξη και συνεργασία και σε πολλά άλλα πράγματα. Όλα αυτά κοστίζουν. Πως η Κορέα εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση όλων αυτών; Η απάντηση είναι, ότι οι μαθητές στην Κορέα διδάσκονται σε πολυμελείς τάξεις. Αυτή είναι η μπλε ράβδος που μειώνει το κόστος. Βλέπετε την επόμενη χώρα στην λίστα, το Λουξεμβούργο, και βλέπετε η κόκκινη κουκκίδα είναι στο ίδιο σημείο ακριβώς με την Κορέα, οπότε το Λουξεμβούργο ξοδεύει ό,τι και η Κορέα ανά μαθητή. Ξέρετε όμως, οι γονείς, οι καθηγητές και όσοι ορίζουν την πολιτική στο Λουξεμβούργο, αρέσκονται στις ολιγομελείς τάξεις. Ξέρετε, είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να μπαίνεις σε μια ολιγομελή τάξη. Έτσι διέθεσαν όλη την δαπάνη σε αυτό, και η μπλε ράβδος, το μέγεθος της τάξης, ανεβάζει το κόστος. Αλλά ακόμη και το Λουξεμβούργο μπορεί να ξοδέψει τα χρήματά του, μια φορά μόνο και η επίπτωση αυτού είναι ότι οι καθηγητές δεν πληρώνονται ιδιαίτερα καλά. Οι μαθητές δεν έχουν δυνατότητα ολοήμερου σχολείου. Και βασικά, οι καθηγητές δεν ασχολούνται με κάτι άλλο εκτός από την διδασκαλία. Μπορείτε λοιπόν να δείτε δύο χώρες να δαπανούν πολύ διαφορετικά και στην πραγματικότητα το πώς δαπανούν, έχει μεγαλύτερη σημασία από το μέγεθος του ποσού που δαπανάται για την εκπαίδευση.

Ας γυρίσουμε πίσω στην χρονιά του 2000. Θυμηθείτε, αυτή ήταν η χρονιά που εφευρέθηκε το iPod. Έτσι έδειχνε τότε ο κόσμος σε σχέση με την επίδοση στην PISA. Το πρώτο πράγμα που μπορείτε να δείτε είναι ότι οι φυσαλίδες ήταν αρκετά μικρότερες, ναι; Ξοδεύαμε πολύ λιγότερα στην εκπαίδευση, περίπου 35% λιγότερα για την εκπαίδευση. Μπορείτε να αναρωτηθείτε, εάν η εκπαίδευση εφόσον έγινε πολύ πιο δαπανηρή, έχει γίνει εξίσου καλύτερη; Και πραγματικά ξέρετε, η πικρή αλήθεια είναι, όχι σε πολλές χώρες. Αλλά υπάρχουν κάποιες χώρες που είχαν εντυπωσιακή βελτίωση. Η Γερμανία, η χώρα μου, το 2000 εμφανίζεται στο χαμηλό τεταρτημόριο, κάτω του μέσου όρου επιδόσεις και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Και θυμηθείτε, στην Γερμανία, ανήκαμε σε εκείνες τις χώρες που τα πάει καλά σε ό,τι αφορά των αριθμό των πτυχιούχων Πολύ απογοητευτικά αποτελέσματα. Οι πολίτες σάστισαν από τα αποτελέσματα. Και για πρώτη φορά στην Γερμανία, στη δημόσια συζήτηση κυριαρχούσε για μήνες η εκπαίδευση, όχι η φορολογία ή άλλα θέματα, αλλά η εκπαίδευση ήταν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Και τότε όσοι ορίζουν την πολιτική άρχισαν να ανταποκρίνονται. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αύξησε δραματικά την δαπάνη της για την παιδεία. Πολλά έγιναν για να αυξηθούν οι ευκαιρίες σε μαθητές με υπόβαθρο μετανάστευσης ή κοινωνικής μειονεξίας. Και αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, είναι το ότι αυτό δεν αφορά μόνο την βελτιστοποίηση υπαρχουσών πολιτικών, αλλά δεδομένα που μετασχημάτισαν μ ερικές από τις αντιλήψεις και τα μοντέλα στα θεμέλια της παιδείας στην Γερμανία. Για παράδειγμα, παραδοσιακά, η εκπαίδευση των νηπίων θεωρείτο οικογενειακό θέμα και θα βρείτε περιπτώσεις όπου θεωρείτο ότι οι γυναίκες παραμελούσαν τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις αν έστελναν τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο. Η PISA άλλαξε αυτή την άποψη και προώθησε την προσχολική εκπαίδευση στο επίκεντρο της δημόσιας πολιτικής της Γερμανίας. Παραδοσιακά πάλι, το Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα διαχωρίζει τα παιδιά στην ηλικία των 10, ιδιαίτερα μικρά παιδιά, σε αυτά που θα ακολουθήσουν καριέρα πνευματικής εργασίας και σε αυτούς που θα δουλεύουν για τους προηγούμενους, και αυτό κυρίως λόγω κοινωνικοοικονομικών κατευθύνσεων, και αυτό το μοντέλο αμφισβητείται πια επίσης. Μεγάλη αλλαγή.

Και τα καλά νέα είναι, εννιά χρόνια μετά, ότι μπορείτε να δείτε βελτίωση στην ποιότητα και την αμεροληψία. Η κοινωνία δέχτηκε την πρόκληση κι ανταποκρίθηκε.

Ή δείτε την Κορέα, στο άλλο άκρο του φάσματος. Την χρονιά του 2000, η Κορέα τα πήγαινε ήδη καλά, αλλά οι Κορεάτες ανησυχούσαν ότι μόνο ένα μικρό μέρος των μαθητών τους πέτυχαν πραγματικά υψηλά επίπεδα αριστείας. Ανέλαβαν την πρόκληση και η Κορέα διπλασίασε την αναλογία των μαθητών μέσα σε μια δεκαετία, που αρίστευσαν στο αντικείμενο της ανάγνωσης. Όμως, εάν επικεντρώσετε μόνο στους καλύτερους μαθητές, αυτό που συμβαίνει ξέρετε είναι ότι οι ανισότητες μεγαλώνουν και μπορείτε να δείτε την αντίστοιχη φυσαλίδα να μετατοπίζεται προς την αντίθετη κατεύθυνση, ακόμη κι έτσι όμως η βελτίωση είναι εντυπωσιακή.

Μια γενική αναθεώρηση της εκπαίδευσης στην Πολωνία που βοήθησε στην δραματική μείωση της διακύμανσης μεταξύ των σχολείων, οδήγησε στην ανάκαμψη πολλά από τα σχολεία με τις χαμηλότερες επιδόσεις και αύξησε την επίδοση περισσότερο από μισό σχολικό έτος. Μπορείτε να δείτε κι άλλες χώρες επίσης. Η Πορτογαλία μπόρεσε να ενοποιήσει το διασπασμένο σχολικό της σύστημα, να αυξήσει την ποιότητα και να βελτιωθεί στην αμεροληψία, όπως και η Ουγγαρία.

Όπως μπορείτε πραγματικά να δείτε, συντελείται μεγάλη αλλαγή. Ακόμη και όσοι διαμαρτύρονται και λένε ότι η σχετική θέση των χωρών σε κάτι όπως η PISA είναι απλά ένα δείγμα κουλτούρας, οικονομικών παραγόντων, κοινωνικών θεμάτων, ομοιογένειας των κοινωνιών κτλ, οι ίδιοι πρέπει να παραδεχτούν ότι η βελτίωση είναι δυνατή. Η Πολωνία ξέρετε δεν άλλαξε την κουλτούρα της. Δεν άλλαξε την οικονομία της. Δεν άλλαξε τη σύσταση του πληθυσμού της. Δεν απέλυσε τους καθηγητές της. Άλλαξε τις εκπαιδευτικές της πολιτικές και πρακτικές. Πολύ εντυπωσιακό.

Και όλα αυτά οδηγούν βέβαια στην ερώτηση: Τι μπορούμε να μάθουμε από τις χώρες εκείνες στο πράσινο τεταρτημόριο, που πέτυχαν υψηλό βαθμό αμεροληψίας, υψηλές επιδόσεις και βελτίωσαν το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα; Και βέβαια, η ερώτηση είναι, μπορεί ό,τι είναι αποτελεσματικό σε ένα περιβάλλον, να είναι το μοντέλο για κάποιο άλλο; Φυσικά, δεν μπορείτε να αντιγράψετε και να υιοθετήσετε εκπαιδευτικά συστήματα στο σύνολό τους, αλλά οι συγκρίσεις αυτές έχουν προσδιορίσει ένα εύρος παραγόντων που είναι κοινοί στα εκπαιδευτικά συστήματα με υψηλή επίδοση. Όλοι συμφωνούν ότι η εκπαίδευση είναι σημαντική. Όλοι το λένε αυτό. Αλλά ως επιβεβαίωση θα ρωτήσουμε, πως εκτιμούμε την προτεραιότητα αυτή σε σχέση με άλλες προτεραιότητες; Πως οι χώρες πληρώνουν τους καθηγητές τους σε σχέση με άλλους εργαζόμενους υψηλών προσόντων; Θα θέλατε το παιδί σας να γίνει καθηγητής παρά δικηγόρος; Πως τα ΜΜΕ αναφέρονται στα σχολεία και τους καθηγητές; Αυτές είναι καίριες ερωτήσεις και αυτό που έχουμε μάθει από την PISA είναι ότι, στα εκπαιδευτικά συστήματα με υψηλή επίδοση, οι πολιτικοί ηγέτες έπεισαν τους πολίτες τους να κάνουν επιλογές, που δίνουν αξία στην εκπαίδευση και στο μέλλον πάρα στον καταναλωτισμό σήμερα. Και ξέρετε τι είναι ενδιαφέρον; Δεν θα το πιστέψετε, αλλά υπάρχουν χώρες όπου το πιο ελκυστικό μέρος να βρίσκεσαι, δεν είναι το εμπορικό κέντρο, αλλά το σχολείο. Κάτι τέτοιο πραγματικά υπάρχει.

Αλλά το να δώσουμε μεγάλη αξία στην εκπαίδευση είναι απλά μέρος της όλης εικόνας. Το άλλο μέρος είναι η αντίληψη ότι όλα τα παιδιά είναι ικανά να επιτύχουν. Έχετε κάποιες χώρες όπου οι μαθητές διαχωρίζονται νωρίς στην ζωή τους. Ξέρετε οι μαθητές διαχωρίζονται, λόγω της αντίληψης ότι μερικά παιδιά μόνο μπορούν να φτάσουν σε επίπεδο παγκόσμιας κλάσης. Αλλά συνήθως αυτό είναι στενά συνδεδεμένο με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Εάν βρεθείτε στην Ιαπωνία στην Ασία, στην Φινλανδία στην Ευρώπη, οι γονείς και οι καθηγητές στις χώρες αυτές περιμένουν κάθε μαθητής να επιτύχει, και μπορείτε να δείτε ότι αυτό έχει αντίκτυπο στην συμπεριφορά του μαθητή. Όταν ρωτήσαμε τους μαθητές τι μετρά για την επιτυχία στα μαθηματικά, οι μαθητές της Βόρειας Αμερικής θα μας έλεγαν τυπικά, ξέρετε, είναι όλα θέμα ταλέντου. Εάν δεν είμαι γεννημένος ιδιοφυΐα στα μαθηματικά, καλύτερα να σπουδάσω κάτι άλλο. Εννιά στους 10 Ιάπωνες μαθητές λένε αυτό εξαρτάται από την δικιά μου επένδυση, την δικιά μου προσπάθεια και αυτό δείχνει πολλά για το εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο ανήκουν.

Στο παρελθόν, διαφορετικοί μαθητές διδάσκονταν με παρόμοιους τρόπους. Όσες χώρες έχουν υψηλή επίδοση στην PISA υιοθετούν την πολυμορφία με διαφοροποιούμενες παιδαγωγικές πρακτικές. Καταλαβαίνουν το ότι συνηθισμένοι μαθητές έχουν ασυνήθιστα ταλέντα και έτσι προσωποποιούν την μαθησιακές ευκαιρίες.

Κοινό χαρακτηριστικό επίσης, στα υψηλής επίδοσης συστήματα είναι τα ξεκάθαρες και φιλόδοξες απαιτήσεις σε όλο το φάσμα. Κάθε μαθητής ξέρει τι έχει σημασία. Κάθε μαθητής ξέρει τι απαιτείται για την επιτυχία.

Πουθενά όμως η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος δεν υπερβαίνει την ποιότητα των καθηγητών. Στα υψηλής επίδοσης συστήματα δίνεται μεγάλη προσοχή στην πρόσληψη και επιλογή των καθηγητών τους και της κατάρτισής τους. Δίνουν βάρος στην βελτίωση της απόδοσης των καθηγητών στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και στο πως ορίζουν τον μισθό των καθηγητών. Παρέχουν επίσης το περιβάλλον στο οποίο οι καθηγητές συνεργάζονται, για τον ορισμό καλών πρακτικών. Παρέχουν επίσης έξυπνες διεξόδους έτσι ώστε οι καθηγητές να βελτιωθούν στην καριέρα τους. Στα γραφειοκρατικά εκπαιδευτικά συστήματα, οι καθηγητές συχνά αφήνονται μόνοι στις αίθουσες, με προδιαγεγραμμένο σε με μεγάλο βαθμό το τι θα διδάξουν. Τα υψηλής επίδοσης συστήματα είναι ξεκάθαρα στο τι είναι καλή επίδοση. Θέτουν πολύ φιλόδοξα απαιτήσεις, αλλά παράλληλα ωθούν τους καθηγητές τους να αναρωτηθούν, τι χρειάζεται να διδάξω στους μαθητές μου σήμερα; Στο παρελθόν η εκπαίδευση είχε σαν βάση την μετάγγιση της σοφίας. Η πρόκληση τώρα είναι να ενεργοποιήσουμε την γέννηση της σοφίας από τους συμμετέχοντες σε αυτήν. Όσες χώρες έχουν υψηλή επίδοση προχώρησαν από την επαγγελματική ή την διαχειριστική μορφή αξιολόγησης και ελέγχου - -δηλαδή, πώς ελέγχω στην εκπαίδευση αν οι άνθρωποι κάνουν ό,τι υποτίθεται οφείλουν να κάνουν - σε επαγγελματικές μορφές οργάνωσης της δουλειάς. Ωθούν τους καθηγητές τους να πρωτοπορήσουν παιδαγωγικά. Τους παρέχουν τον τρόπο ανάπτυξης που εκείνοι επιθυμούν για να αναπτύξουν καλύτερες παιδαγωγικές πρακτικές. Ο στόχος του παρελθόντος ήταν η καθιέρωση προτύπων και η συμμόρφωση. Τα συστήματα με υψηλή επίδοση ώθησαν τους καθηγητές και τους διευθυντές των σχολείων να είναι εφευρετικοί. Στο παρελθόν, η πολιτική εστίαζε στο αποτέλεσμα, στην πρόνοια. Τα συστήματα με καλές επιδόσεις βοήθησαν τους καθηγητές και τους διευθυντές σχολείων να είναι ανοικτοί στον επόμενο καθηγητή στο επόμενο σχολείο της ζωής τους.

Και τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα των σχολείων παγκόσμιας κλάσης είναι ότι έχουν πετύχει υψηλές επιδόσεις σε όλη την έκταση του συστήματος. Βλέπετε την Φινλανδία να τα πάει τόσο καλά στην PISA, αλλά αυτό που είναι εντυπωσιακό με την Φινλανδία, είναι ότι υπάρχει μόνο 5% διακύμανση των επιδόσεων των μαθητών μεταξύ σχολείων. Κάθε σχολείο επιτυγχάνει. Εδώ λοιπόν η επιτυχία είναι συστημική. Πως όμως το πέτυχαν αυτό; Επενδύουν πόρους εκεί που μπορούν να πετύχουν την μεγαλύτερη διαφορά. Προσελκύουν τους ικανότερους διευθυντές στα δυσκολότερα σχολεία και τους πιο ταλαντούχους καθηγητές στις πιο απαιτητικές τάξεις.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, αυτές οι χώρες ευθυγραμμίζουν τις πολιτικές τους, με όλες τις άλλες πλευρές της δημόσιας πολιτικής. Τις καθιστούν συνεκτικές για παρατεταμένες χρονικές περιόδους και εξασφαλίζουν την συνεπή τήρηση τους.

Τώρα, με το να ξέρουμε τι κάνουν τα επιτυχημένα συστήματα αυτό δεν μας δείχνει ακόμη το πως μπορούμε να βελτιωθούμε. Αυτό είναι επίσης ξεκάθαρο και εδώ είναι που βρίσκονται κάποια τα όρια των διεθνών συγκρίσεων της PISA. Εδώ χρειάζεται να ξεκινήσουν κι άλλες μορφές έρευνας και γι'αυτό επίσης η PISA δεν αποτολμά να πει στις χώρες τι θα πρέπει να κάνουν. Αλλά η δυναμική της βρίσκεται στο να τους πει τι κάνουν όλοι οι υπόλοιποι. Και το παράδειγμα της PISA δείχνει ότι τα δεδομένα μπορεί να είναι πιο σημαντικά από ό,τι ο διαχειριστικός έλεγχος της οικονομικής χρηματοδότησης, μέσω του οποίου συνήθως λειτουργούμε τα εκπαιδευτικά συστήματα.

Ξέρετε κάποιοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι, αλλάζοντας την εκπαιδευτική διακυβέρνηση είναι σαν να μετακινούμε νεκροταφεία. Δεν μπορείς απλά να βασίζεσαι στους ανθρώπους εκεί να σε βοηθήσουν. (Γέλιο) Η PISA όμως έχει δείξει τι είναι δυνατό στην εκπαίδευση. Βοήθησε χώρες να δουν ότι η βελτίωση είναι δυνατή. Στέρησε τις δικαιολογίες σε εκείνους που είναι επαναπαυμένοι στις δάφνες τους. Και έχει βοηθήσει χώρες να θέσουν σοβαρούς στόχους σε σχέση με μετρήσιμες επιτυχίες των παγκόσμιων πρώτων. Εάν μπορούμε να βοηθήσουμε κάθε παιδί, κάθε καθηγητή, κάθε σχολείο, κάθε διευθυντή, κάθε γονέα να δει ότι η βελτίωση είναι δυνατή, ότι δεν υπάρχει όριο στην εκπαιδευτική βελτίωση, έχουμε θέσει τα θεμέλια για καλύτερες εκπαιδευτικές πολιτικές και καλύτερες ζωές.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)